Facebook ikonka prawy margines

Kazuo Ishiguro „Malarz świata ułudy”

,
Kazuo Ishiguro „Malarz świata ułudy”

Treścią powieści jest narracja malarza Ono Masujiego, złożona z bieżących zdarzeń oraz dygresji związanych z przeszłością. Spójna, podporządkowana głównemu celowi, związanemu z powinnościami, wymaganymi przez obyczaj, wydawania córki za mąż. Kontynuując zabiegi wokół  zapewnienia odpowiedniego prestiżu rodziny, wobec przyszłej rodziny męża córki Noriko, malarz ma okazję do weryfikacji dawnych związków towarzyskich, przyjaźni osobistych i zawodowych. Odkrywa dla siebie nowe perspektywy w spojrzeniu na przeszłe zdarzenia, ale przy okazji przewartościowuje i zmienia własne osądy  i przemyślenia. Konfrontuje  rzeczywistość powojenną i przedwojenną, własne osiągnięcia i postawy jako artysty, ojca i przyjaciela w opozycji do współczesności oraz własnej rodziny (córek, zięciów, wnuka a także aktualnych i byłych już przyjaciół).

Do takiej analitycznej i skrupulatnej postawy skłania narratora nie tylko osobista uczciwość i wrażliwość artysty, przyzwyczajonego do wnikliwego postrzegania gry światła i cienia, meandrów linii i współbrzmienia palety barw – to efekt jego profesji. Wielkie znaczenie ma tutaj kultura w jakiej żyje. Jest to kultura niezwykle wyrafinowana, kształtująca nie tylko gusty artystyczne i standarty cywilizacyjne ale przede wszystkim formująca postawy ludzkie i systemy wartości, kładąca tak wielki nacisk na konwencje i przestrzeganie standartów i ról społecznych, kształtuje typ człowieka odpowiedzialnego za każde swoje zachowanie, przestrzeganie przyjętych norm i konwencji społecznych, nie dopuszcza w zasadzie osobistej ekspresji. Człowiek, także artysta jest przede wszystkim członkiem społeczeństwa, poddany w każdej dziedzinie jego kontroli. Widać to wyraźnie w koncepcji szkół artystycznych, gdzie młodzi adepci są poddani presji mistrza i nauczyciela, pilnującego nieprzekraczania obowiązującej w szkole wykładni smaku.

Jest to moim zdaniem, najciekawszy aspekt tej powieści przez to, że jednak kultura japońska tak bardzo różni się jeszcze od kultury europejskiej z jej kultem indywidualizmu. Zarówno Ono Masuji jak i jego przyjaciele, członkowie rodziny zdają się szamotać w jej więzach. Młodzi buntują się, starzy trochę bezradnie próbują dostosować się do nowych czasów, gdy wielowiekowe konwencje i obyczaje pod wpływem wojny ulegają powolnej erozji.

Mimo to, duch starej japońskiej cywilizacji z jej kultem hierarchii, wyrafinowaniem, wysublimowanym smakiem artystycznym, rycerskim ideałem powinności obywatelskich i obowiązku, ciągle zdaje się przenikać przez różne wpływy, nie poddając się tak łatwo. Autor z wnikliwością i dużą sympatią opisuje to w działaniach i przemyśleniach swego bohatera. Książka jest bardzo interesująca poprzez przybliżenie czytelnikowi z Europy, jakże czasem odmiennego ale zawsze wartego poznania świata i jego wartości dla kultury i cywilizacji ogólnoludzkiej.

Stanisława Czernik DKK „Liberatorium” MBP w Jaśle