Katarzyna Szweda za pośrednictwem słów i obrazów zaprosiła nas do świata intymnych przeżyć związanych z historią swojej rodziny i Łemkowszczyzny. Fotografie umieszczone na deskach z drewnianej chyży są nośnikiem i siłą opowieści autorki najnowszego tomiku „zemla vulgaris”. Wystawie towarzyszyło nagranie wierszy czytanych przez Natalię Małecką-Nowak, które potęgowało przekaz.
Autorka „Bosorki”, tym razem głos oddała kobietom, bo to one noszą ciężar niedoli, wygnania, są siłą, która potrafi mówić o trudnych sprawach:
Poezja jest od tego, aby poruszać trudne tematy. Było to dla mnie ważne, bo dorastając na wsi widziałam tę niesprawiedliwość – wyjaśniła na wstępie K. Szweda.
Ważnym tematem jest kobiecość i cielesność, w jej odczuciu są to nadal tematy tabu. Poetka nie chce, aby rysowany przez nią portret kobiety został zafałszowany, dlatego obok jasności, natury, żywiołu, w jej wierszach znajdziemy pot, krew, strupy, ślinę i łzy. Kobieta nie musi się nikomu podobać ani przypodobać, i ta świadomość jest wyzwalająca. Dla autorki podstawowym narzędziem jest język, zakorzeniony w przeszłości, historii i w przyszłości. Pustka, którą dostrzega w przestrzeni staje się przedmiotem artystycznej kreacji. To pustka nasycona duchową energią; przejmująca i złowroga – to terytorium, które próbuje oswoić. Zanieczyszczone rzeki skłaniają do mówienia o naturze i życiodajnej wodzie. Rzeka jest stałym elementem beskidzkiego krajobrazu, to właśnie z niej wyłaniają się bohyny i topielice. Zawsze czuła, że łemkowskość jest częścią jej tożsamości. Autorka przypomina, że nie wolno odcinać się od korzeni i tradycji przekazywanej przez ojców. Doświadczenie wysiedlenia, emigracji jest wspólne dla wielu kultur, a piosenki, świąteczne obyczaje, a nawet pojedyncze słowa, pozwalają utrzymać tożsamość.
Ważne jest, aby nie tylko pokazać to, co jest zobaczone, ale też to, co jest przeoczone – powiedziała na zakończenie.
Spotkanie odbyło się 23.09.2024 w ramach XVIII Jasielskiego Festiwalu Literackiego „Drogi i bezdroża”.
Partnerami projektu są: Jasielski Dom Kultury i I Liceum Ogólnokształcące im. Króla St. Leszczyńskiego w Jaśle.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
