Pierwszy tydzień XVII Jasielskiego Festiwalu Literackiego zakończyło spotkanie z Joanną Laprus, redaktorką naczelną wydawnictwa „Świat Książki”, i artystką Martą Jamróg, która prowadzi „Jasielską Pracownię Ikon”.
„Słowiańskie Boginie Ziół” i „Słowiańskie rośliny czarowne” to publikacje autorstwa Joanny Laprus z ilustracjami Marty Jamróg. Pisarkę i ilustratorkę połączyła pasja oraz miłość do sztuki i natury. Dla obu niezwykle istotne okazały się wspomnienia, zapachy i smaki z dzieciństwa. Dziadek Joanny Laprus, który urodził się na Podlasiu, zabierał ją na spacery na pobliską łąkę, opowiadał legendy, roztaczając cudowny świat podlaskiej magii ludowej. Te wspomnienia były kontrapunktem dla świętokrzyskich blokowisk. W pamięci Marty Jamróg zakodowany jest zapach farb olejnych i terpentyny na obrazach malowanych przez Dziadka, dzięki któremu, w sposób zupełnie naturalny, nauczyła się wyrażania siebie przez sztukę.
Jasielska artystka w twórczości skupia się na dwóch obszarach – pierwszy to sprzeciw wobec patriarchatu, drugi to poszanowanie natury. Jest zdeklarowaną pasjonatką tego co nasze, beskidzkie, słowiańskie. Inspiruje ją malarstwo sakralne, murale i sztuka performatywna. Obrazy nawiązujące do ikon, mające zwierzęce wizerunki nazywa dzikonami. I chociaż spotkała się z zarzutami, że jej sztuka jest obrazoburcza, tkwi niewzruszenie przy własnej koncepcji.
Książki Joanny Laprus wprowadzają nas w świat pełen słowiańskich wierzeń, podań, legend, ziół i magicznych istot. Magia, rytuały i zaklęcia miały pomagać dawnym Słowianom w życiu codziennym i umożliwiać zyskanie mocy, szczęścia, zdrowia i dobrobytu. Autorka opowiedziała o boginiach słowiańskich, których pradawny kult łączy się z tradycją chrześcijańską. Boginie są archetypem kobiecej energii – Dziewanna, Mokosz, Marzanna – trójbogini wpisana w Koło Życia. Rośliny czarowne podzieliła na miłośnicze, wiedźmie i mocarne. Książki zachwycają bogatą szatą graficzną wykonaną przez Martę Jamróg; pięknymi okładkami, wizerunkami magicznych istot i ręcznie malowanymi ilustracjami roślin czarownych.
Według nich każda praca jest jakąś formą rytuału, medytacji, zagłębienia się w sobie, ale i słuchania własnej intuicji, a słowa i gesty mają znaczenie.
Spotkanie odbyło się 29 września 2023 roku.
Partnerami projektu są: Młodzieżowy Dom Kultury w Jaśle, Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Ożennej oraz I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
