17 października 2024 roku Miasto Jasło i Miejska Biblioteka Publiczna w Jaśle w ramach kampanii profilaktycznej dotyczącej spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych zorganizowały spotkanie „Porozmawiajmy o FASD”.
Wykład „Opieka nad dzieckiem z FASD” wygłosiła dr Agnieszka Domin – lekarz pediatra, endokrynolog i diabetolog dziecięcy, certyfikowany diagnosta FASD.
Spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych obejmuje różnorodne zaburzenia związane z wewnątrzmaciczną ekspozycją na alkohol.
Ryzyko wystąpienia FASD w czasie całej ciąży jest zmienne i zależne od długości okresu ekspozycji na alkohol, intensywności jego spożywania oraz częstości występowania stanu upojenia alkoholowego – wyjaśniła uczestnikom.
Alkohol jest toksyną dla dziecka rozwijającego się w łonie matki, może wpływać na materiał genetyczny, z którego powstaje człowiek. Nie ma dobrego czasu ani ilości wypitego alkoholu w czasie ciąży. Dlatego ogromne znaczenie ma profilaktyka:
Coraz częściej mówi się o abstynencji obojga przyszłych rodziców w okresie przygotowania do prokreacji, ale wciąż jest zbyt mała świadomość w tym temacie.
Diagnozowanie FASD wymaga zaangażowania zespołu specjalistów, a rolą lekarza jest ocena rozwoju dziecka, m.in.: ocena masy urodzeniowej w stosunku do wieku ciążowego, badanie fizykalne z oceną dysmorfii, pomiary wysokości i masy ciała oraz obwodu głowy, ocena rozwoju psychoruchowego. Z uwagi na szereg trudności (mała dostępność ośrodków diagnostycznych w Polsce, konieczność diagnostyki różnicowej, konieczność wielospecjalistycznej pomocy) pacjenci z zaburzeniami FASD stanowią dla lekarzy, psychologów oraz terapeutów duże wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne.
Trudne, a jednocześnie niezwykle ważne, jest zebranie dokładnego wywiadu dotyczącego ekspozycji na alkohol. Dużo danych można odczytać z książeczki zdrowia dziecka, karty informacyjnej z oddziału noworodkowego i pediatrii lub dokumentów z opieki społecznej.
Prelegentka omówiła m.in.: kryteria diagnostyczne, zmiany w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, wady wrodzone, problemy pediatryczne w FASD, zaburzenia wewnątrzmacicznego tempa wzrastania i długoterminowe konsekwencje niskiej masy urodzeniowej.
Diagnozowanie FAS/FASD należy rozpocząć u jak najmłodszych dzieci, ale dobro dziecka i rodziców jest najważniejsze. Aby uniknąć stygmatyzacji dziecka i matki, każdy pacjent powinien być diagnozowany indywidualnie. Równie ważne w dalszym etapie leczenia jest indywidualne podejście terapeutyczne – mówiła A. Domin.
Podkreśliła jak ważne jest budowanie więzi w okresie niemowlęcym, kochające, opiekuńcze i stabilne środowisko domowe, ale także wsparcie rodziców w opiece nad dzieckiem. Wymieniła specyficzne cechy dzieci z FASD; mówiła o ich trudnościach, ale także o zasobach i umiejętnościach. W edukacji, opiece i wychowaniu istotne są strategie postępowania wobec takiego dziecka.
Dyskusja jaka się wywiązała między uczestnikami w drugiej części spotkania uświadomiła słuchaczom potrzebę rozmowy na ten temat i zasadność wdrożenia w tym zakresie działań profilaktycznych na szerszą skalę.
Zadanie sfinansowane ze środków Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2022-2025.
UM w Jaśle, MBP w Jaśle
